Rouw. Het is een fenomeen waar we allemaal mee te maken krijgen in ons leven; afscheid nemen en leren leven met de nieuwe werkelijkheid. Toch is het iets waar de meeste mensen liever niet over praten. Er rust zelfs een flink taboe op rouw. Men vindt het vaak ook een eng onderwerp en weet niet goed hoe om te gaan met alle emoties die bij rouw en verlies komen kijken.
De rol van rouw in de huidige Nederlandse samenleving is fundamenteel anders dan in vroegere tijden. De secularisering heeft hierin een belangrijke rol gespeeld. In tijden waarin religie een grotere rol speelde in onze samenleving, konden meer mensen troost vinden in ideeën en overtuigingen over de dood, het hiernamaals of het idee van wederopstanding. Mensen deelden daarbij vaker eenzelfde kijk op de dood én, heel belangrijk, vonden ook troost en steun in gezamenlijke rituelen en tradities.
Hoewel veel mensen nog steeds wel religieuze of spirituele ideeën en overtuigingen hebben rondom de dood, is het gezamenlijk vormgeven van rouw naar de achtergrond verdwenen binnen onze individualistische, digitale maatschappij. Het verbinden met anderen en het kunnen uiten en delen van alles dat een rouwende ervaart, is niet meer vanzelfsprekend. Rouwenden zoeken alternatieve manieren om met hun verlies om te gaan, bij vrienden en familie en steeds vaker zoeken rouwenden psychologische begeleiding bij professionals, zoals rouwtherapeuten, -counselors en -coaches.
Secundair verlies en schade
Rouwen is voor veel mensen een eenzaam proces, waarbij vaak ook schaamte, verdriet of boosheid komt kijken, omdat rouwenden zich niet begrepen voelen door de omgeving. Het niet doorleven van rouw, kan leiden tot depressie, burn-out en andere psychische klachten. Is het toeval dat deze fenomenen zo sterk zijn toegenomen sinds we rouw van de samenleving hebben verplaatst naar de bank in ieders eigen huiskamer? Ik denk het niet. De manier waarop we als maatschappij omgaan met rouw, werkt daarbij ook secundair verlies voor rouwenden in de hand. Met secundair verlies bedoel ik andere zaken die je, naar aanleiding van het initiële verlies, ook verliest. Hoe vaak gebeurt het niet dat mensen in de rouw ook vrienden, hun baan of hun bedrijf verliezen?
Ik voel dan ook een grote noodzaak om met z’n allen weer meer plek te maken voor rouwenden in onze samenleving. Het is ontzettend belangrijk dat we meer gaan leren over wat rouw met ons doet, hoe het rouwbrein werkt en hoe we beter voor elkaar kunnen zorgen. Het is belangrijk dat we leren hoe we kunnen omgaan met de emoties die erbij komen kijken, emoties van de rouwenden maar ook de emoties die dat oproept bij de omgeving.
Wezenlijke geschenken
Veel mensen geven aan dat de momenten waarop ze zich het meest verbonden voelden met zichzelf, met anderen en met het leven, de momenten zijn van liefde en van verdriet. Rouw wordt ook wel ‘de achterkant’ van liefde genoemd. Ze zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. En veel mensen ervaren dat rouw ze ook iets brengt, zoals nieuwe inzichten over wat er echt toe doet in het leven. Of over wat het leven van hén wil, in plaats van wat zij van het leven willen.
Het taboe rondom rouw ontneemt ons dus ook de mogelijkheid om te groeien en om met elkaar de echte verbinding aan te gaan over wezenlijke zaken. Als we het er al niet eens over hebben, als we met een grote boog om de rouwenden heen lopen, hoe gaan we dan de verbinding aan? En hoe verbind je je met anderen als je zelf in de rouw bent maar anderen je ontwijken en je er met niemand meer over kunt praten?
Laten we het taboe doorbreken
Het is tijd om het taboe te doorbreken en rouw te erkennen als een natuurlijk onderdeel van het leven, vol kansen voor verbinding, begrip en groei. Mijn missie is om een cultuur van openheid, acceptatie, kennis en kunde te bevorderen op het gebied van rouw en verlies.
Laten we samen rouw weer een plek geven in onze samenleving.